Aşırı yararlanma (gabin) halinde sözleşmenin iptali ya da oransızlığın giderilmesini talep için kanunda hangi süreler öngörülmüştür?

Günümüzde ticari hayatta sıklıkla karşılaşılan bir durum olan aşırı yararlanma (gabin), bir tarafın diğer tarafın zor durumda olmasından, tecrübesizliğinden veya düşüncesizliğinden faydalanarak, edimler arasında açık bir oransızlık yaratmasıdır. Bu durum, hukuken kabul edilemez olup, mağdur tarafın haklarını korumak amacıyla çeşitli yasal düzenlemeler mevcuttur. Peki, böyle bir durumda sözleşmenin iptali ya da oransızlığın giderilmesi talebinde bulunmak için hangi süreler öngörülmüştür?

Aşırı Yararlanma (Gabin) Nedir?

Aşırı yararlanma (gabin), Borçlar Kanunu'nda düzenlenen bir haksız fiil türüdür. Bir sözleşmede, taraflardan birinin diğerinin çaresizliğinden, tecrübesizliğinden veya hafifliğinden yararlanarak, edimler arasında açık bir oransızlık yaratması durumunda gabin söz konusu olur. Bu durum, sözleşmenin adalet ve hakkaniyet ilkelerine aykırı düşmesine neden olur. Örneğin, maddi sıkıntı içinde olan bir kişinin, piyasa değerinin çok altında bir fiyata malını satmak zorunda kalması gabin olarak değerlendirilebilir.

Gabin iddiasında bulunabilmek için bazı şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Bunlar; bir sözleşmenin varlığı, edimler arasında açık bir oransızlık, mağdur tarafın çaresiz, tecrübesiz veya hafif durumda olması ve diğer tarafın bu durumu bilerek veya bilmesi gerekerek yararlanmış olmasıdır. Bu şartların tamamının bir arada bulunması halinde, mağdur taraf yasal yollara başvurabilir.

Sözleşmenin İptali ve Oransızlığın Giderilmesi Talebi İçin Süreler

Aşırı yararlanma (gabin) durumunda, mağdur tarafın iki temel hakkı bulunmaktadır: Sözleşmeyi iptal etmek veya edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini talep etmek. Bu hakların kullanılabilmesi için kanunda belirli süreler öngörülmüştür. Bu süreler, Borçlar Kanunu'nun ilgili maddelerinde düzenlenmiştir.

Kanun, mağdur tarafa, aşırı yararlanma (gabin) durumunu öğrendiği tarihten itibaren bir yıl ve her halükarda sözleşmenin kurulduğu tarihten itibaren beş yıl içinde dava açma hakkı tanımıştır. Bu süreler hak düşürücü sürelerdir. Yani, bu süreler içinde dava açılmazsa, mağdur tarafın hakları düşer ve artık sözleşmenin iptalini veya oransızlığın giderilmesini talep edemez. Bu nedenle, gabin durumunda olduğunuzu düşünüyorsanız, vakit kaybetmeden bir avukata danışarak yasal haklarınızı öğrenmeniz ve süresi içinde dava açmanız büyük önem taşır.

Özetle, aşırı yararlanma (gabin) durumunda sözleşmenin iptali veya oransızlığın giderilmesi talebinde bulunmak için iki önemli süre bulunmaktadır: Öğrenme tarihinden itibaren 1 yıl ve sözleşme tarihinden itibaren 5 yıl. Bu süreleri aşmamaya dikkat ederek haklarınızı koruyabilirsiniz.