Yargı yetkisi kime verilmiştir?

Günlük hayatımızda sıkça duyduğumuz ancak tam olarak ne anlama geldiğini ve kim tarafından kullanıldığını bilmediğimiz bir kavram: yargı yetkisi. Bu blog yazımızda, yargı yetkisinin ne olduğunu, hangi kurum ve kişilere verildiğini ve bu yetkinin sınırlarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Yargı Yetkisi Nedir?

Yargı yetkisi, devletin sahip olduğu ve bağımsız mahkemeler aracılığıyla kullandığı, hukuki uyuşmazlıkları çözme, suçluları cezalandırma ve hukukun üstünlüğünü sağlama yetkisidir. Başka bir deyişle, bir olayın veya davanın hangi mahkeme tarafından görüleceğine karar verme yetkisidir. Bu yetki, devletin temel erklerinden biri olan yargı erkinin en önemli unsurlarından biridir.

Yargı yetkisi, sadece mahkemelerle sınırlı değildir. Bazı durumlarda idari merciler de belirli konularda yargı yetkisine sahip olabilirler. Ancak, idari mercilerin yargı yetkisi mahkemelerin yargı yetkisinden daha sınırlıdır ve genellikle belirli bir konuyla ilgili olarak kullanılır.

Yargı Yetkisi Kime Verilmiştir?

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'na göre yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemeler tarafından kullanılır (Anayasa, Madde 9). Bu, yargı yetkisinin kullanımının doğrudan doğruya mahkemelere ait olduğunu ve hiçbir kişi, kurum veya organın bu yetkiyi kullanamayacağını ifade eder.

Mahkemeler, yargı yetkisini kullanırken bağımsızdırlar ve hiçbir organ, makam, merci veya kişi mahkemelere emir ve talimat veremez; tavsiye ve telkinde bulunamaz (Anayasa, Madde 138). Bu bağımsızlık, yargı yetkisinin adil ve tarafsız bir şekilde kullanılmasının en önemli güvencesidir.

Yargı Yetkisinin Sınırları Nelerdir?

Yargı yetkisinin de belirli sınırları bulunmaktadır. Bu sınırlar, hukukun üstünlüğünü sağlamak ve keyfi uygulamaların önüne geçmek amacıyla belirlenmiştir. Yargı yetkisinin sınırları şu şekilde özetlenebilir:

• Kanunilik İlkesi: Mahkemeler, yargı yetkisini kullanırken kanunlara uygun hareket etmek zorundadırlar. Hiçbir mahkeme, kanunlarda açıkça belirtilmeyen bir yetkiyi kullanamaz.
• Yetki Alanı: Her mahkemenin belirli bir yetki alanı vardır. Bir mahkeme, kendi yetki alanı dışındaki bir davaya bakamaz.
• Tarafsızlık İlkesi: Mahkemeler, yargı yetkisini kullanırken tarafsız olmak zorundadırlar. Davanın taraflarından herhangi birine karşı önyargılı davranamazlar.
• Adil Yargılanma Hakkı: Yargı yetkisi kullanılırken, kişilerin adil yargılanma hakkı gözetilmelidir. Bu hak, savunma hakkını, delil sunma hakkını ve kararlara itiraz etme hakkını içerir.

Özetle, yargı yetkisi devletin en temel yetkilerinden biridir ve bağımsız mahkemeler tarafından kullanılır. Bu yetkinin sınırları, hukukun üstünlüğünü sağlamak ve bireylerin haklarını korumak amacıyla belirlenmiştir. Yargı yetkisinin adil ve tarafsız bir şekilde kullanılması, hukuk devletinin en önemli göstergelerinden biridir.