Gümrü Barış Antlaşması'nın maddeleri nelerdir?

Gümrü Barış Antlaşması, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Hükümeti ile Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti arasında 3 Aralık 1920 tarihinde imzalanan bir anlaşmadır. Türk Kurtuluş Savaşı'nın Doğu Cephesi'ndeki başarılarından sonra imzalanan bu antlaşma, iki ülke arasındaki sınırları belirlemiş ve savaş halini sona erdirmiştir. Ancak, Ermenistan'daki siyasi değişiklikler nedeniyle antlaşma uzun ömürlü olmamıştır.

Antlaşmanın Temel Maddeleri

Gümrü Barış Antlaşması, TBMM Hükümeti'nin uluslararası alanda kazandığı ilk siyasi zaferlerden biri olarak kabul edilir. Antlaşmanın temel maddeleri şunlardır:

• Türkiye ile Ermenistan arasındaki sınırlar yeniden çizilmiştir. Kars, Ardahan ve Artvin Türkiye'ye bırakılmıştır.
• Ermenistan, Sevr Antlaşması'nı tanımadığını ve bu antlaşmadan doğan haklarından vazgeçtiğini beyan etmiştir.
• Ermenistan ordusu terhis edilecek ve ülke içinde belirli sayıda asker bulundurabilecektir.
• Türkiye, Ermenistan'a askeri yardımda bulunacak ve güvenliğini sağlayacaktır.
• İki ülke arasında esir değişimi yapılacak ve ticari ilişkiler geliştirilecektir.

Antlaşmanın Önemi ve Kısa Süreli Geçerliliği

Gümrü Barış Antlaşması, TBMM Hükümeti'nin uluslararası alanda tanınması açısından büyük önem taşımaktadır. Antlaşma ile Doğu Cephesi'ndeki savaş sona ermiş ve Türk ordusu batıdaki mücadeleye odaklanabilmiştir. Ancak, antlaşmanın imzalanmasından kısa bir süre sonra Ermenistan'da Sovyet yönetimi kurulmuş ve bu durum antlaşmanın geçerliliğini yitirmesine neden olmuştur. Sovyet Rusya'nın etkisiyle Kars Antlaşması imzalanmış ve Gümrü Barış Antlaşması fiilen hükümsüz kalmıştır.

Gümrü Barış Antlaşması, kısa süreli geçerliliğine rağmen, Türk Kurtuluş Savaşı'nın önemli bir dönüm noktasıdır ve TBMM'nin diplomatik başarısını göstermektedir. Antlaşma, Türkiye'nin doğu sınırlarının belirlenmesinde ve uluslararası alanda tanınmasında önemli bir rol oynamıştır.