Güdümlü ekonomi ne demektir?

Güdümlü ekonomi, devletin ekonomik faaliyetlere önemli ölçüde müdahale ettiği, üretim, dağıtım ve fiyatlandırma gibi konularda merkezi planlamanın ön planda olduğu bir ekonomik sistemdir. Tamamen devlet kontrolündeki planlı ekonomiden farklı olarak, güdümlü ekonomide özel sektör de varlığını sürdürebilir. Ancak devlet, çeşitli düzenlemeler, teşvikler veya kısıtlamalar aracılığıyla özel sektörün faaliyetlerini yönlendirmeye çalışır. Bu sistemde devlet, genellikle belirli sektörleri desteklemeyi, bölgesel kalkınmayı sağlamayı, gelir dağılımını düzenlemeyi veya stratejik öneme sahip alanlarda kontrolü elinde tutmayı amaçlar. Devletin müdahale araçları arasında sübvansiyonlar, vergi politikaları, ithalat-ihracat düzenlemeleri ve fiyat kontrolleri sayılabilir. Güdümlü ekonomilerde, piyasa mekanizması tam olarak işlemeyebilir ve kaynak tahsisi devletin önceliklerine göre şekillenir. Bu durum, verimlilik sorunlarına ve kaynak israfına yol açabileceği gibi, bazı durumlarda toplumsal fayda sağlayacak yatırımların önünü açabilir. Güdümlü ekonomi, farklı derecelerde uygulanabilir. Bazı ülkelerde devletin ekonomik faaliyetlere müdahalesi daha sınırlı ve dolaylıyken, bazılarında ise daha kapsamlı ve doğrudan olabilir. Bu sistemin başarısı, devletin planlama ve uygulama kapasitesine, piyasa dinamiklerini doğru analiz edebilmesine ve yolsuzlukla mücadeledeki başarısına bağlıdır. Güdümlü ekonomi modeli, özellikle gelişmekte olan ülkelerde, sanayileşme sürecini hızlandırmak ve ekonomik kalkınmayı teşvik etmek amacıyla sıklıkla tercih edilmiştir.