Osmanlı Devletinde ilk matbaa kimin dönemde açıldı?

28.02.2025 0 görüntülenme
Osmanlı İmparatorluğu'nun kültürel ve entelektüel dönüşümünde önemli bir kilometre taşı olan matbaa, uzun bir süre Avrupa'da kullanılmaktayken Osmanlı topraklarına gelişi biraz gecikmiştir. Peki, Osmanlı'da ilk matbaa ne zaman ve kimin döneminde kuruldu, biliyor muyuz? Osmanlı Devleti'nde ilk matbaa, 18. yüzyılın başlarında, Sultan III. Ahmed döneminde kurulmuştur. Ancak bu matbaa, "Devlet Matbaası" olarak adlandırılan ve devletin resmi yayınlarını basmakla görevli bir kurum değildi. Daha ziyade, İbrahim Müteferrika adında Macar asıllı bir Osmanlı vatandaşı tarafından kurulan özel bir matbaaydı. Müteferrika, dönemin padişahı ve devlet adamlarını matbaanın faydaları konusunda ikna ederek, 1727 yılında bir ferman almayı başarmıştır. İbrahim Müteferrika Matbaası, ağırlıklı olarak tarih, coğrafya ve dilbilgisi gibi konularda eserler basmıştır. Dini metinlerin basımı ise o dönemde yasaktı. Matbaa, Osmanlı toplumunda yeni bir yayıncılık anlayışının doğmasına öncülük etmiş ve bilginin yayılmasında önemli bir rol oynamıştır. Her ne kadar matbaanın yaygınlaşması zaman almış olsa da, bu ilk adım Osmanlı modernleşme sürecinde silinmez bir iz bırakmıştır. Sonuç olarak, Osmanlı İmparatorluğu'nda ilk matbaa, Sultan III. Ahmed'in hükümdarlığı sırasında, İbrahim Müteferrika'nın girişimleriyle hayata geçirilmiştir. Bu matbaa, Osmanlı düşünce dünyasına yeni bir soluk getirmiş ve sonraki dönemlerde yaygınlaşacak olan matbaacılık faaliyetlerinin önünü açmıştır.