Öşür ve haraç ne demek?

İslam hukukunda sıklıkla karşılaşılan iki terim olan öşür ve haraç, günümüzde de merak edilen ve araştırılan konular arasında yer alıyor. Temelde vergi türleri olan bu kavramlar, İslam devletlerinde ekonomik düzenin sağlanmasında önemli bir rol oynamıştır. Peki, öşür ve haraç tam olarak ne anlama geliyor ve aralarındaki farklar nelerdir?

Öşür Nedir?

Öşür, kelime anlamı olarak "onda bir" demektir ve İslam hukukuna göre Müslümanların tarım ürünlerinden alınan zekâttır. Toprak ürünlerinden elde edilen mahsulün, sulama yöntemine göre 1/10 veya 1/20 oranında devlete verilmesi şeklinde uygulanır. Eğer toprak doğal yollarla sulanıyorsa (yağmur, nehir vb.), üretimin 1/10'u; eğer insan gücü veya teknoloji ile sulanıyorsa (kuyu, baraj vb.), üretimin 1/20'si öşür olarak verilir.

Öşür, sadece Müslümanlardan alınır ve tarımsal faaliyette bulunanların sosyal sorumluluğunu yerine getirmesini sağlar. Bu vergi, devletin ve toplumun ihtiyaçlarının karşılanmasında önemli bir kaynak teşkil eder.

Haraç Nedir?

Haraç ise, gayrimüslimlerden alınan bir toprak vergisidir. İslam devletleri, fethettikleri topraklarda yaşayan gayrimüslimlerin can ve mal güvenliklerini sağlama karşılığında haraç almıştır. Haraç, genellikle tarım arazilerinden alınan bir vergi türü olmakla birlikte, bazı durumlarda gayrimüslim erkeklerden alınan cizye ile de karıştırılabilir. Cizye, gayrimüslim erkeklerin askerlik hizmetinden muaf tutulmaları karşılığında ödedikleri bir vergidir.

Haraç, gayrimüslimlerin İslam devleti içerisindeki ekonomik hayata katkıda bulunmalarını ve devletin gelir elde etmesini sağlamıştır. Bu vergi, aynı zamanda gayrimüslimlerin İslam devletinin koruması altında olduklarının bir göstergesi olarak da kabul edilmiştir.

Öşür ve Haraç Arasındaki Farklar

Öşür ve haraç arasındaki temel farklar şunlardır:

• Öşür Müslümanlardan, haraç ise gayrimüslimlerden alınır.
• Öşür tarım ürünlerinden alınan bir zekât türüdür, haraç ise toprak vergisidir.
• Öşür ibadet amaçlı bir yükümlülüktür, haraç ise devletin gayrimüslimlere sağladığı koruma hizmetinin karşılığıdır.

Sonuç olarak, öşür ve haraç, İslam hukukunda farklı amaçlara hizmet eden ve farklı kesimlerden alınan iki önemli vergi türüdür. Her ikisi de, İslam devletlerinin ekonomik ve sosyal düzeninin sağlanmasında kritik bir role sahip olmuştur.