Osmanlı Devletinde esham nedir?

Osmanlı İmparatorluğu'nun finans dünyasında "esham" terimi, devletin borçlanma ihtiyacını karşılamak amacıyla ortaya çıkmış bir uygulamayı ifade eder. Kabaca, devlet tahvili veya bono gibi düşünülebilir. Osmanlı Devleti, özellikle 18. yüzyıldan itibaren artan mali sıkıntılarla başa çıkmak için esham sistemine başvurmuştur. Esham senetleri, devletin belirli bir miktar borç alarak karşılığında yatırımcılara faiz ödemeyi taahhüt ettiği belgelerdi. Bu senetleri satın alanlar, devletin bütçesine katkıda bulunurken aynı zamanda düzenli bir gelir elde etme imkanı buluyorlardı. Esham uygulaması, hem devletin nakit ihtiyacını karşılıyor hem de sermaye piyasasının oluşmasına zemin hazırlıyordu. Devletin güvenilirliği ve ödeme düzeni, esham senetlerinin itibarını doğrudan etkiliyordu. Esham sistemi zamanla değişime uğramış ve farklı türleri ortaya çıkmıştır. Bazı eshamlar ömür boyu faiz getirisi sağlarken, bazıları belirli bir vade sonunda anaparayı geri ödeme garantisi sunuyordu. Bu çeşitlilik, farklı yatırımcı profillerine hitap etmeyi amaçlıyordu. Ancak, sistemin karmaşıklığı ve devletin mali durumundaki dalgalanmalar zaman zaman yatırımcıların güvenini sarsabiliyordu. Sonuç olarak, esham Osmanlı Devleti için önemli bir finansman aracı olmuş ve modern anlamda borçlanma sistemlerinin temelini oluşturmuştur. Devletin mali yapısını güçlendirme ve yatırımcılara gelir sağlama amacını taşıyan bu uygulama, Osmanlı İmparatorluğu'nun ekonomik tarihinde önemli bir yer tutar.