Pankreas nedir, neden olur?

Pankreas, hepimizin vücudunda sessizce çalışan, ancak hayati öneme sahip bir organdır. Sindirimden hormon üretimine kadar pek çok önemli görevi üstlenir. Peki, pankreas nedir ve bu organın rahatsızlanmasına neden olan faktörler nelerdir? Bu yazımızda, pankreasın ne olduğuna ve pankreas hastalıklarının olası sebeplerine yakından bakacağız.

Pankreas Nedir ve Ne İşe Yarar?

Pankreas, karın bölgesinde, midenin arkasında yer alan, yaklaşık 15-20 cm uzunluğunda bir organdır. İki temel görevi vardır: sindirim enzimleri üretmek ve hormon salgılamak. Sindirim enzimleri, yediğimiz yiyeceklerin parçalanmasına yardımcı olurken, hormonlar (özellikle insülin ve glukagon) kan şekerini düzenler. Bu iki işlev, pankreasın hem sindirim sisteminin hem de endokrin sistemin önemli bir parçası olmasını sağlar.

Pankreasın sindirim enzimleri üreten kısmına "ekzokrin pankreas" denir. Bu enzimler, ince bağırsağa salgılanarak proteinlerin, karbonhidratların ve yağların sindirilmesine yardımcı olur. Hormon üreten kısmına ise "endokrin pankreas" denir. Bu kısımda bulunan Langerhans adacıkları, insülin ve glukagon gibi hormonları doğrudan kana salgılar. İnsülin, kan şekerini düşürürken, glukagon kan şekerini yükseltir. Bu iki hormonun dengesi, vücudumuzun enerji seviyesini stabil tutmak için hayati öneme sahiptir.

Pankreas Hastalıklarının Nedenleri Nelerdir?

Pankreas hastalıkları, bu önemli organın işlevini olumsuz etkileyebilir. En sık görülen pankreas hastalıklarından biri pankreatittir. Pankreatit, pankreasın iltihaplanmasıdır ve akut (ani başlangıçlı) veya kronik (uzun süreli) olabilir. Akut pankreatitin en yaygın nedenleri arasında safra taşları ve aşırı alkol tüketimi bulunur. Safra taşları, safra kesesinden çıkarak pankreas kanalını tıkayabilir ve bu da pankreas enzimlerinin pankreas içinde aktifleşmesine ve iltihaplanmaya yol açabilir. Kronik pankreatitin en sık nedeni ise uzun süreli alkol tüketimidir.

Pankreas kanseri de ciddi bir hastalıktır. Pankreas kanserinin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, sigara içmek, obezite, diyabet ve bazı genetik faktörler risk faktörleri arasında sayılabilir. Pankreas kistleri de görülebilir. Bu kistlerin çoğu iyi huylu olsa da, bazıları kanser riski taşıyabilir.

Pankreasın sağlıklı kalması için alkol tüketimini sınırlamak, sağlıklı bir diyet uygulamak ve sigara içmemek önemlidir. Eğer karın ağrısı, bulantı, kusma gibi belirtileriniz varsa, vakit kaybetmeden bir doktora başvurmanız önerilir. Erken teşhis, pankreas hastalıklarının tedavisinde büyük önem taşır.