Zona nedir, niçin çıkar?

Zona, halk arasında gece yanığı olarak da bilinen, oldukça ağrılı bir viral enfeksiyondur. Suçiçeği virüsünün (Varicella zoster virüsü) yeniden aktifleşmesi sonucu ortaya çıkar. Çocuklukta geçirilen suçiçeği hastalığından sonra virüs sinir hücrelerinde uykuya geçer ve yıllar sonra, bağışıklık sisteminin zayıflaması gibi çeşitli nedenlerle tekrar aktifleşebilir. Bu aktifleşme, sinir yolu boyunca ilerleyerek ciltte döküntülere ve şiddetli ağrıya neden olur.

Zona Neden Çıkar?

Zona, suçiçeği geçirmiş kişilerde görülen bir durumdur. Suçiçeği virüsü vücuttan tamamen atılmaz, sinir köklerinde uyku halinde kalır. Bağışıklık sisteminin zayıflaması, yaşlılık, stres, bazı hastalıklar veya ilaçlar gibi faktörler virüsün yeniden aktifleşmesine yol açabilir. Zona bulaşıcı değildir, ancak zona döküntüleri ile temas eden ve daha önce suçiçeği geçirmemiş kişilerde suçiçeğine neden olabilir.

Zona riskini artıran faktörler şunlardır:

• Yaş: 50 yaş üstü kişilerde zona riski daha yüksektir.
• Bağışıklık sistemi zayıflığı: HIV/AIDS, kanser, organ nakli gibi durumlar veya bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar zona riskini artırır.
• Stres: Yoğun stres, bağışıklık sistemini zayıflatarak zona riskini artırabilir.

Zona Belirtileri Nelerdir?

Zonanın en belirgin belirtisi, vücudun tek tarafında, genellikle gövde, sırt veya yüzde görülen ağrılı döküntülerdir. Döküntüler başlamadan önce, aynı bölgede ağrı, yanma, kaşıntı veya karıncalanma hissedilebilir. Döküntüler genellikle küçük, sıvı dolu kabarcıklar şeklinde başlar ve birkaç gün içinde patlayarak kabuklanır. Zona ağrısı oldukça şiddetli olabilir ve döküntüler geçtikten sonra bile aylarca, hatta yıllarca sürebilir (postherpetik nevralji).

Zonanın diğer belirtileri şunlar olabilir:

• Ateş
• Baş ağrısı
• Halsizlik
• Işığa duyarlılık

Zona Tedavisi Nasıl Yapılır?

Zona tedavisinin amacı, virüsün yayılmasını engellemek, ağrıyı azaltmak ve komplikasyonları önlemektir. Tedavi genellikle antiviral ilaçlar, ağrı kesiciler ve topikal kremlerden oluşur. Antiviral ilaçlar, döküntüler başladıktan sonraki ilk 72 saat içinde başlandığında en etkilidir. Ağrı kesiciler, ağrıyı hafifletmeye yardımcı olurken, topikal kremler kaşıntıyı ve iltihabı azaltabilir.

Erken teşhis ve tedavi, zonanın komplikasyonlarını önlemede önemlidir. Özellikle 50 yaş üstü kişilerde ve bağışıklık sistemi zayıf olanlarda zona daha ciddi seyredebilir. Bu nedenle, zona belirtileri fark edildiğinde derhal bir doktora başvurmak önemlidir.

Unutmayın, zona ağrılı bir durum olsa da, erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilir ve komplikasyonların önüne geçilebilir. Sağlığınızı ihmal etmeyin ve belirtileri gördüğünüzde mutlaka bir uzmana danışın.