Balkan Antantı ve Sadabat Paktı neden kuruldu?

1930'lu yıllar, Avrupa'da ve dünyada siyasi gerilimlerin tırmandığı bir dönemdi. Özellikle Balkanlar ve Orta Doğu'da artan güvensizlik ortamı, bölgesel iş birliği arayışlarını da beraberinde getirdi. İşte bu arayışların somut sonuçları olarak tarihe geçen Balkan Antantı ve Sadabat Paktı, bulundukları bölgelerde barışı ve güvenliği sağlamayı amaçlayan önemli adımlar olarak öne çıkarlar.

Balkan Antantı: Bölgesel İş Birliğinin İlk Adımları

Balkan Antantı, 9 Şubat 1934 tarihinde Yunanistan, Yugoslavya, Romanya ve Türkiye arasında imzalanmıştır. Antantın temel amacı, Balkan devletlerinin sınırlarını karşılıklı olarak güvence altına almak ve bölgedeki siyasi istikrarı korumaktı. Bu antlaşma, özellikle İtalya ve Almanya'nın bölgedeki artan etkisine karşı bir denge unsuru oluşturmayı hedefliyordu.

Antantın imzalanmasında Balkan devletlerinin ortak çıkarları kadar, birbirlerine duydukları güvensizlik de etkili olmuştur. Özellikle Bulgaristan'ın antanta dahil olmaması, bölgedeki sorunların tam olarak çözülemediğini göstermekteydi. Ancak yine de Balkan Antantı, bölgesel iş birliği konusunda önemli bir adım olarak kabul edilir ve daha sonraki dönemlerdeki iş birliği girişimlerine zemin hazırlamıştır.

Sadabat Paktı: Orta Doğu'da Güvenliğin Teminatı

Sadabat Paktı ise, 8 Temmuz 1937 tarihinde Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında Tahran'da imzalanmıştır. Bu paktın amacı, Orta Doğu'da barışı ve güvenliği sağlamak, üye ülkeler arasındaki ilişkileri geliştirmek ve bölgesel iş birliğini güçlendirmekti. Pakt, üye ülkelerin birbirlerinin iç işlerine karışmamayı ve ortak çıkarlarını korumayı taahhüt etmelerini içeriyordu.

Sadabat Paktı, özellikle bölgedeki büyük güçlerin (İngiltere ve Sovyetler Birliği) etkisine karşı bir denge oluşturmayı amaçlıyordu. Paktın imzalanmasıyla, üye ülkeler arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkilerde önemli gelişmeler yaşanmış, bölgesel iş birliği projeleri hayata geçirilmiştir. Ancak II. Dünya Savaşı'nın patlak vermesiyle paktın etkinliği azalmış, savaş sonrası dönemde ise yerini farklı bölgesel iş birliği girişimlerine bırakmıştır.

Hem Balkan Antantı hem de Sadabat Paktı, kuruldukları dönemde bölgesel barış ve güvenliğe katkı sağlamış önemli girişimlerdir. Her ne kadar ömürleri uzun olmasa da, bölgesel iş birliğinin önemini vurgulamış ve gelecekteki iş birliği adımlarına ilham kaynağı olmuşlardır.