Birleşik çekimli fiil ile birleşik zamanlı fiil aynı mı?

Dil bilgisi konuları bazen kafa karıştırıcı olabiliyor, özellikle de terimler birbirine benziyorsa. "Birleşik çekimli fiil" ve "birleşik zamanlı fiil" terimleri de bunlardan ikisi. Peki, bu iki terim aynı şeyi mi ifade ediyor, yoksa aralarında bir fark var mı? Gelin, bu konuya açıklık getirelim ve dil bilgisi karmaşasını ortadan kaldıralım.

Birleşik Zamanlı Fiil Nedir?

Birleşik zamanlı fiil, basit bir fiilin (örneğin "gitmek") üzerine bir yardımcı fiil (örneğin "imek" fiilinin çekimleri: idi, imiş, ise) eklenerek oluşturulan fiil şeklidir. Bu yardımcı fiiller, fiilin zamanını (geçmiş, şimdiki, gelecek) ve kipini (dilek, şart, emir vb.) belirtir. Örneğin:

• Gidiyordum (şimdiki zamanın hikayesi)
• Gitmiştim (geçmiş zamanın hikayesi)
• Gidecekmişim (gelecek zamanın rivayeti)

Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi, birleşik zamanlı fiillerde her zaman bir ana fiil ve ona eşlik eden bir yardımcı fiil bulunur. Bu sayede fiilin anlamı daha da zenginleşir ve zaman-kip ilişkisi netleşir.

Birleşik Çekimli Fiil Nedir?

Birleşik çekimli fiil de aslında birleşik zamanlı fiillerin genel adıdır. Yani, "birleşik zamanlı fiil" ve "birleşik çekimli fiil" terimleri eş anlamlıdır. Her ikisi de, bir fiilin birden fazla çekim eki alarak zaman ve kip anlamı taşıdığı durumları ifade eder. Dil bilgisi kaynaklarında bu iki terim sıklıkla birbirinin yerine kullanılır.

Dolayısıyla, bir cümlede "okuyordu" fiilini gördüğünüzde, hem bir birleşik zamanlı fiil hem de bir birleşik çekimli fiil ile karşı karşıyasınız demektir. Çünkü bu fiil, "okumak" fiilinin üzerine hem şimdiki zaman eki (-yor) hem de hikaye eki (-du) alarak çekimlenmiştir.

Özetle, "birleşik çekimli fiil" ve "birleşik zamanlı fiil" aynı anlama gelir. Bu terimler, fiillerin zaman ve kip anlamlarını belirtmek için yardımcı fiillerle birlikte kullanıldığı durumları ifade eder.